νέο
Ομιλία του Καθηγητή Ιωάννη Δαγκλή για τους πρωτοετείς και δευτεροετείς
φοιτητές του Τμήματος ΑΕΤ
νέο
Σημαντική εξέλιξη για το αντικείμενο της Αεροδιαστημικής Επιστήμης και
Τεχνολογίας
|
Εισαγωγή To Τμήμα Αεροδιαστημικής Επιστήμης και Τεχνολογίας ανήκει στη Σχολή Θετικών Επιστημών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ). Στόχος του Τμήματος (του οποίου η λειτουργία ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2019 στις εγκαταστάσεις του ΕΚΠΑ στα Ψαχνά Ευβοίας) είναι να υποστηρίξει την εκπαίδευση και την έρευνα στα σύγχρονα γνωστικά αντικείμενα της Αεροδιαστημικής Επιστήμης και Τεχνολογίας.
Το πρόγραμμα προπτυχιακών σπουδών αξιοποιεί τη διεπιστημονικότητα (συνδυασμός γνώσεων στην αεροδιαστημική, στη φυσική, στα μαθηματικά, στην πληροφορική και στις επικοινωνίες) και την εξωστρέφεια (συνεργασία με φορείς στην Ελλάδα και στο εξωτερικό) της Σχολής Θετικών Επιστημών. Παράλληλα στοχεύει στην ανάδειξη της δημιουργικότητας των φοιτητών μέσα από ερευνητικές εργασίες και καινοτομικές εφαρμογές σε αντικείμενα αιχμής της αεροδιαστημικής, σύμφωνα και με τα ενδιαφέροντα τους.
Σημειώνεται ότι ο τομέας της Αεροδιαστημικής Επιστήμης και Τεχνολογίας σημειώνει σημαντική δυναμική τόσο στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Ειδικότερα στην Ευρώπη, τα προγράμματα Galileo (για την πλοήγηση) και Copernicus (για την παρατήρηση της γης) σε συνδυασμό με τη νέα γενιά δορυφόρων του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος και τη μακροπρόθεσμη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα της αεροδιαστημικής, έχουν διαμορφώσει ένα πλαίσιο αναφοράς που προσφέρει μείζονες ευκαιρίες για έρευνα και καινοτομία.
Το Επιστημονικό αντικείμενο του τμήματος Σκοπός του νέου Τμήματος είναι η ουσιαστική και στοχευμένη προσφορά ενός καινοτόμου Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών (ΠΠΣ) που να παρέχει τις απαραίτητες γνώσεις, ώστε οι απόφοιτοι του Τμήματος να είναι σε θέση να ανταποκριθούν με αξιώσεις στις νέες επιστημονικές προκλήσεις και τεχνολογικές απαιτήσεις της διαστημικής τεχνολογίας και των εφαρμογών της και να συμβάλλουν τα μέγιστα στην ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας καλύπτοντας τις αυξημένες ανάγκες για καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό, όπως αυτές καταγράφονται σε συνεργασία και με την Ένωση Ελληνικών Βιομηχανιών Διαστημικής Τεχνολογίας & Εφαρμογών (ΕΒΙΔΙΤΕ).
To Τμήμα Αεροδιαστημικής Επιστήμης και Τεχνολογίας (ΑΕΤ) ανήκει στη Σχολή Θετικών Επιστημών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (EKΠΑ). Πρόκειται για ένα νέο Τμήμα που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του σχεδιασμού του ΕΚΠΑ για τη διεύρυνση των γνωστικών αντικειμένων που προσφέρονται για προπτυχιακές σπουδές με γνώμονα την τεχνογνωσία και την υψηλή τεχνολογική στάθμιση που έχει αποκτηθεί τα τελευταία 15 χρόνια από την συμμετοχή σε διαστημικά προγράμματα και διαστημικές αποστολές του European Space Agency, την αριστεία, την καινοτομία και τις σύγχρονες εκπαιδευτικές τάσεις.
Το Τμήμα ΑΕΤ ξεκίνησε την λειτουργία του κατά το ακαδημαϊκό έτος 2019-2020 στο Συγκρότημα Ευρίπου, στα Ψαχνά Ευβοίας, με στόχο να καταστήσει την περιφερειακή Πανεπιστημιούπολη του ΕΚΠΑ νησίδα αριστείας στην Αεροδιαστημική στην νοτιανατολική Ευρώπη και πόλο έλξης για υποψήφιους φοιτητές και ερευνητές υψηλής στάθμης τόσο από το μητροπολιτικό κέντρο, όσο και από το εξωτερικό (brain gain).
Το νέο Τμήμα ΑΕΤ είναι μοναδικό στην Ελλάδα στον τομέα της Αεροδιαστημικής με διακριτό ρόλο, χαρακτήρα και με συγκεκριμένους στόχους άμεσα συνδεδεμένους με τις ανάγκες της βιομηχανίας, της άμυνας και της οικονομίας της χώρας μας, της δημιουργίας νέου εργατικού δυναμικού υψηλής κατάρτισης με νέες ψηφιακές δεξιότητες. Το νέο τμήμα έχει δημιουργηθεί εκ του μηδενός με νέο υψηλής στάθμης προσωπικό (Μέλη ΔΕΠ), έμπειρων και αλλά και νέων επιστημόνων που προέρχονται και από το εξωτερικό (brain gain).
To νέο τμήμα Αεροδιαστημικής υποστηρίζει την δημιουργία, ανάπτυξη, σχεδιασμό και χρήση τεχνολογιών, εφαρμογών, τομέων:
Ποιες είναι οι επαγγελματικές προοπτικές; Σύμφωνα με στοιχεία από την Ένωση Ελληνικών Βιομηχανιών Διαστημικής Τεχνολογίας & Εφαρμογών (ΕΒΙΔΙΤΕ), οι εξαγωγές της Ελλάδας στον τομέα της Αεροδιαστημικής ξεπερνούν τα 150-200 εκατομμύρια Ευρώ ετησίως και υπάρχουν εκπεφρασμένες ανάγκες για εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό αεροδιαστημικής. Οι απόφοιτοι του Τμήματος έχουν σημαντικές επαγγελματικές προοπτικές στον ιδιωτικό και στον δημόσιο τομέα σε τομείς όπως δορυφορικές επικοινωνίες και ζεύξεις, δορυφορική πλοήγηση, συστήματα ραντάρ, τηλεπισκόπηση και παρακολούθηση Γης, ψηφιακή επεξεργασία σήματος και εικόνας, αρχιτεκτονική αξιόπιστων ψηφιακών συστημάτων, ηλεκτρονική και αυτοματισμός, δορυφορικά συστήματα, κ.α. καθώς και σε εφαρμογές, η εξέλιξη των τηλεπικοινωνιών σε νέες τεχνολογίες 5G-6G η παρακολούθηση του περιβάλλοντος και της κλιματικής αλλαγής, η γεωργία ακριβείας, η πρόληψη καταστάσεων έκτακτης ανάγκης (π.χ. πλημμύρες, δασικές πυρκαγιές), οι «έξυπνες» πόλεις, κ.α. Έχουν επίσης ευκαιρίες απασχόλησης σε εταιρείες μελετών, σχεδιασμού ανάλυσης, υλοποίησης, επίβλεψης, λειτουργίας και αξιολόγησης συστημάτων λογισμικού/υλικού, εφαρμογών, υπηρεσιών και προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, καθώς και σε εταιρείες παροχής τηλεπικοινωνιακών και δορυφορικών υπηρεσιών. Επιπλέον, έχουν τη δυνατότητα να ασχοληθούν με την διδασκαλία (πρόγραμμα ESA ESERO), την επιστημονική και τεχνολογική έρευνα στην Αεροδιαστημική και την ανάπτυξη καινοτόμων εταιρειών start-ups (πρόγραμμα ESA BIC, Egg Incubator). Έχουν ευκαιρίες απασχόλησης στους τομείς των δορυφορικών συστημάτων, σχεδίαση και κατασκευή δορυφόρων διαστημικών αποστολών, διαστημικών οργάνων, μη επανδρωμένων οχημάτων (UAV, UGV) και ρομποτικών συστημάτων αιχμής. Απασχόληση σε εθνικούς και διεθνείς οργανισμούς όπως: Ελληνικό Κέντρο Διαστήματος, European Space Agency, EUMETSAT, EU Space Programs Agency, European Defence Agency κα.
Αεροδιαστημική, το διεθνές, ευρωπαϊκό και εθνικό περιβάλλον και διασύνδεση με την Οικονομία/Κοινωνία
To διεθνές περιβάλλον O τομέας της Αεροδιαστημικής Επιστήμης και Τεχνολογίας σημειώνει σημαντική δυναμική τόσο στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Παράλληλα ο τομέας Αεροδιαστημικής Επιστήμης και Τεχνολογίας γνωρίζει σημαντική εξέλιξη, λ.χ. στους τομείς του εφαρμοσμένου ηλεκτρομαγνητισμού, της αντοχής των υλικών, της μηχανικής μάθησης, της ψηφιακής επεξεργασίας σήματος και εικόνας, των αλγορίθμων επεξεργασίας και οπτικοποίησης (μεγάλων) δεδομένων, της σχεδίασης δορυφορικών συστημάτων και πολυφασματικών ανιχνευτών, των πηγών ισχύος, κ.α.
Σε ότι αφορά στα οικονομικά δεδομένα της παγκόσμιας διαστημικής αγοράς, το 2017 παρουσίασε άνοδο 44% με συνολικό κύκλο επενδύσεων 261 δις δολάρια και παράλληλη κατασκευή και εκτόξευση 144 δορυφόρων. Με βάση τα στοιχεία που παραθέτει ο φορέας Global Satellite Industry Association, ο κύκλος αυτός ανήλθε στα 350 δις δολάρια ΗΠΑ το 2018 και αναμένεται να ξεπεράσει το 1.1 τρις το 2040.
Παράλληλα, η βιομηχανία κατασκευής δορυφόρων καταγράφει αύξηση ρεκόρ κατά 77% το 2017 σε παγκόσμια κλίμακα, με τομείς που καλύπτουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον των επενδυτών στο διάστημα να είναι οι εμπορικές επικοινωνίες 35%, οι υπηρεσίες παρατήρησης Γης 19%, οι Κυβερνητικές υπηρεσίες 14% και η έρευνα και η ανάπτυξη 12%. Το υπόλοιπο εναπομείναν ποσοστό διαμοιράζεται σχεδόν ισόποσα στην πλοήγηση, στη ναυτιλία, στη μετεωρολογία, στη διαστημική παρατήρηση πλανητών και γενικότερα στην έρευνα.
Το Ευρωπαϊκό περιβάλλον Στην Ευρωπαϊκή Ενωση, τα προγράμματα Galileo (για την πλοήγηση) και Copernicus (για την παρατήρηση της γης) σε συνδυασμό με τη νέα γενιά δορυφόρων του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (European Space Agency) και τη μακροπρόθεσμη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης (E.E.) στον τομέα της αεροδιαστημικής, έχουν διαμορφώσει ένα πλαίσιο αναφοράς που προσφέρει μείζονες ευκαιρίες για έρευνα και καινοτομία σε τομείς, όπως η διαστημική οργανολογία, οι τηλεπικοινωνίες, η πλοήγηση, η δορυφορική τηλεπισκόπηση και η παρακολούθηση Γης, τα δορυφορικά συστήματα, κ.α. καθώς και σε εφαρμογές, όπως η ασφάλεια των μεταφορών, η παρακολούθηση του περιβάλλοντος και της κλιματικής αλλαγής, η γεωργία ακριβείας, η πρόληψη και αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης (π.χ. πλημμύρες, δασικές πυρκαγιές, καύσωνες), οι «έξυπνες» πόλεις, η επιτήρηση των συνόρων, κ.α.
Σύμφωνα με το κείμενο Space Strategy for Europe (2016), βασικοί στόχοι της αεροδιαστημικής στρατηγικής για την Ε.Ε. είναι:
Ειδικότερα, η Ε.Ε. έχει δεσμεύσει το ποσόν των 16 δις ευρώ για το διάστημα 2021-2027 σύμφωνα με την παρακάτω κατανομή:
Αξίζει επίσης να σημειωθεί η ισχυρή διάσταση που κατέχει ο τομέας της αεροδιαστημικής στο πρόγραμμα ΗΟRIZON 2020 της Ε.Ε. καθώς και το γεγονός ότι πλήθος θεματικών κατευθύνσεων (δορυφορικές τηλεπικοινωνίες, Παρατήρηση Γης, γεωχωρικά δεδομένα, δορυφορική πλοήγηση, κ.α.) συνδέονται άμεσα με τις προτεραιότητες Έξυπνης Εξειδίκευσης (RISE) του ΕΣΠΑ 2021-2027.
Τέλος, τον Μάρτιο του 2020 ανακοινώθηκε από την Ε.Ε. το νέο πρόγραμμα ‘Connectivity’ το οποίο αφορά την ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου συστήματος τηλεπικοινωνιών και πρόσβασης στο διαδίκτυο με διαστημικά μέσα/δορυφόρους με προϋπολογισμό 6 δις ευρώ και θα περιλαμβάνει στην κατασκευή συστοιχίας εκατοντάδων δορυφόρων.
Tο εθνικό περιβάλλον Στην Ελλάδα, ο χώρος της αεροδιαστημικής έχει παρουσιάσει τα τελευταία χρόνια αξιόλογη δυναμική με σημαντικό αριθμό φορέων του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα να επιδεικνύουν ερευνητικές, βιομηχανικές και εμπορικές δραστηριότητες σχετικές με τις αεροδιαστημικές τεχνολογίες, εφαρμογές και υπηρεσίες. Ειδικότερα σημειώνονται οι εξής εξελίξεις:
Τέλος αξίζει να σημειωθεί ότι:
Ως αποτέλεσμα των παραπάνω, διαπιστώνεται σημαντική ανάγκη για εξειδικευμένο προσωπικό με σπουδές στην Αεροδιαστημική Επιστήμη και Τεχνολογία, όπως άλλωστε αποτυπώνεται στις τοποθετήσεις των φορέων Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Ελληνική Βιομηχανία Διαστημικών και Τεχνολογικών Εφαρμογών (ΕΒΙΔΙΤΕ), οικοσύστημα si-Cluster και ESA BIC – Greece.
